दुइटा लोकस्मृति

दुइटा लोकस्मृति
आर.बी. हिमाली १. झालर “मारी काइको छिन–छिन ऐइडीका टोल भदौ १५ गते लौडी पाइत साप्यो साङी पाइत साप्यो ऐइडी गादो पाड्यो मार्काइ घाँणो लायो” भदौ पन्ध्र गते नदीको खुट्टा भाँचिएर अब नउर्लने भएको थियो । बिस्तारै–बिस्तारै नदीको बहाव पनि घट्दै थियो । वनजंगल डाँडा काँडा सुख्खा हुन थाल्यो । शिकारीलाई शिकार खेल्ने सही समय आयो । शिकारी बिहानै नजिकैको वनमा गई रुइसको काँचो लौरौ काटेर आगोमा बेस...

खबर, कहर र जहर

खबर, कहर र जहर
–अभय श्रेष्ठ १ अँध्यारो सडकमा एउटी किशोरीलाई कारले ठक्कर दियो । किशोरी लर्बरिँदै उठी र सहयोगका लागि रुँदै ऊतिर गई । कारले किशोरीलाई फेरि जोडले ठक्कर दियो र टाप कस्यो । अगाडि हिँडिरहेको मानिस पूरै दृश्यको साक्षी थियो । उसले झोलाबाट क्यामेरा झिक्यो र सटासट दस, बाह्र सट फोटो खिच्यो, कागजमा केही टिप्यो र हिँड्यो । महानुभावहरू, म थिएँ लोपोन्मुख जङ्गली जनावरको श्रेणीमा पर्ने अनौठो पत्रकार जसलाई समयले स...

साताकाे तीन कविता – कवि कविता राई

साताकाे तीन कविता – कवि कविता राई
कविता कथा उपन्यास लेखनमा सकृय कवि कविता राईको हालसम्म ‘आमा र जून’ कविता संग्रह प्रकाशीत छ प्रस्तुत साताको तीन कविता नाति प्रत्येक तीन महिनामा वृद्ध–भत्ता थाप्छु म अनि छेवैमा बस्छ मेरो नाति खल्तीबाट झिक्छु र, दिन्छु हजारको नोट उसलाई थाहा छ मेरो छेउमा कति पटक आउनु पर्छ ऊ आइरहन्छ र म दिइरहन्छु हजारको नोट, अन्तिम पटकसम्म । सम्झन्छु आफूलाई ऊ बेला वेसाहा बोकेर खुवाउने बा थिए बाको आँखा छलेर पैसा दिने ...

पितृसत्ताकेन्द्रित समाजमा महिला लेखन अति अप्ठेरो–अवरोध छ तर जुध्नमा पनि उत्तिकै मज्जा आउँछ

पितृसत्ताकेन्द्रित समाजमा महिला लेखन अति अप्ठेरो–अवरोध छ तर जुध्नमा पनि उत्तिकै मज्जा आउँछ
समकालीन साहित्यिक लेखनमा एक सशक्त अथक हस्ताक्षर हुन्— प्रगति राई । राईका एक कविता संग्रह ‘बादी विज्ञप्ति’ सहित दुई उपन्यास ‘लेखककी स्वास्नी’ र ‘बिर्सिएको मृत्यु’ प्रकाशित छन् । ‘थाङ्ग्रा’ उपन्यास भने उनको ताजा शब्दकर्म हो, जुन चाँडै नै बजारमा, पाठक माझ आउँदै छ । यहाँ उनले आप्mनो दैनिकी, साहित्यिक यात्रा लेखन–अप्ठेरा, सामाजिक व्यवस्था, लेखनका निजी दृष्टिकोणसहित केही दुःखका, केही उत्साहका र दायित्वक...

जडवत औँलाहरू

जडवत औँलाहरू
बबिता बस्नेत गोली हान्नका लागि बन्दुक ताक्दै गर्दा ‘कुनै पनि बहानामा हिंसा गर्नु पाप हो’ भन्ने आवाजले उसको ध्यान मात्र होइन हात पनि आफूतर्फ खिच्यो । उफ ! लामो सास फेरेर फेरि उसले आँखा चिम्म गरी । आँखा चिम्लिनासाथ अगाडि उभिएर स्टिभले भन्यो—‘सिल्भिया, तिमी मलाई मार्न पनि सक्छ्यौ?’ उसले जवाफमा— ‘तिमीले त मेरो हत्या दुई वर्ष अघि नै गरिसकेका हौ, मेरो मनमा आउने सबै भावहरु तिमी र त्यो महिलाले खाईदिइसक्य...

साताकाे तीन कविता

साताकाे तीन कविता
नेपाली कविताको क्षेत्रमा दिपा राई पुन पछिल्लो समयमा कविता कथा र गीत लेखनमा सकृय नाम हो पुनको प्रकाशित कृतिहरु तिम्रो सपनाको म— कविता संग्रह २०६८ स्पन्दनका रागहरू— कविता संग्रह २०७० छुटेको बागदाता — कविता संग्रह २०७२ प्रतिरुप गीति एल्बम, २०७४ लगायतका कृतिहरु प्रकाशीत छ प्रस्तुत छ साताको तीन कविता । छुटेको बागदाता सपनाहरू उडेर समय स्तब्ध उभिएको बेला सुनसान मलाई तिमीले प्रेम गरेको क्षण म...

भाग— २ ग्रीस यात्राको सम्झना

भाग— २  ग्रीस यात्राको सम्झना
डा. गोविन्दराज भट्टराई दुबाई छोडेर एकघण्टाको हवाई उडानपश्चात्ताप उनीहरुले हाम्रो दिवा भोजन (लञ्च) वितरण गरे । आकाश एक सीमा–क्षेत्रमाथि पुगेको थियो होला । एउटी ‘लुमिनिता’ नाम टाँसेकी परिचारिकाले सर्वप्रथम हामी शाकाहारीजतिका भोजन व्याक ल्याइन् ।   एउटा फराकिलो किस्तीमा सजाएर ल्याइएका सर्दाममा एक ससनो प्लाष्टिक बट्टाभरि मिश्रित फलफूलका चाना, अर्काे बट्टामा हरियो सलाद, ब्राउन ब्रेडका दुई टुक्र...

उकालो लाग्दै शास्त्रीय संगीत सम्मेलन

उकालो लाग्दै शास्त्रीय संगीत सम्मेलन
नेपाल संगीत तथा नाट्य प्रज्ञा-प्रतिष्ठानले संगीत प्रवीण नरराज ढकालको शतवार्षिकीका सन्दर्भमा उहाँप्रति समर्पित गरेर बिहीबारदेखि शुरू गरेको साताव्यापी शास्त्रीय संगीत सम्मेलनको दोस्रो दिन शुक्रबार प्रसिद्ध युवा खयाल गायक मनमोहन थपलिया र चर्चित युवा बाँसुरीवादक नगेन्द्रविक्रम राईले आ-आफ्ना विशिष्ट गायन तथा वादनबाट दर्शक/स्रोतालाई मन्त्रमुग्ध बनाए। कार्यक्रमको आरम्भमा प्रसिद्ध संगीत गुरु तथा नेपा...

कालेबुङ र एक कालजयी लोकगीतको इतिहास

कालेबुङ र एक कालजयी लोकगीतको इतिहास
किन्दर राई धरानमा रिङ्केबुङको राँगो: पन्चायतकालमा पुर्वानञ्चलको धरानमा हिमायतीले नाँचेर हिँडेको धेरै चर्चित गीतमध्ये एउटा गीतको शीर्षक थियो— “रिङ्केबुङको राँगोलाई” । यस सांगीतिक समूहका एउटा हस्ती हर्क चुम्मेले नाँचेको यो गीतको जति चर्चा थियो हर्क चुम्मेको पनि त्यतिकै चर्चा हुने गर्दथ्यो । एक प्रकारले हर्क चुम्मेलाई एउटा पहिचान दिएको थियो यो गीतको नाँचले । त्यसबेला यस गीतमा भनिएको राँगोलाई गाउँका ...

अन्ततः नियति

अन्ततः नियति
कथा जलेश्वरी श्रेष्ठ “ जिन्दगीको के छ र भर कहिलेको यहाँ, कहिलेको पर ” गीत गुनगुनाउँदै आएकी प्रज्ञा प्रसन्न मुद्रामा घरभित्र पसिन् । किनभने इन्जिनियरिङ क्याम्पसमा बी ई इन्ट्रान्स इक्जाममा पहिलो नम्बरमा नै उनको नाम निस्किएको थियो । तर घर सुनसान र चकमन्न देखेर उनी आश्चर्यचकित भइन् । सबै...