आदिवासी साहित्य केन्द्रदेखि धेरै पर देखिन्छ -भानु बोखिम

आदिवासी साहित्य केन्द्रदेखि धेरै पर देखिन्छ -भानु बोखिम
भानु बोखिमको रुमानी साँझ नामक कथा संग्रह प्रकाशित छ । अंग्रेजी साहित्य पढेका बोखिम पेशाले पत्रकार हुन् । उनी विभिन्न रेडियो तथा टेलिभिजन कार्यक्रममामा आवद्ध भएका छन् । हाल, कान्तिपुर टेलिभिजनबाट प्रशारित कार्यक्रम ऐनामा आवद्ध उनले गैह्र सरकारी सँस्थाद्धारा उत्पादित रेडियो कार्यक्रमको लागि धेरै नाटक लेखेका छन् । साहित्यमा विशेषगरी आख्यानमा रुची राख्ने बोखिम लेखन पात्र र स्थानको मिहिन चित्रण गर्ने ख...

आदिवासी समुदायमा महिला भन्ने अवधारणा  हुँदैन र यो पश्चिमा लैंङ्गिक अवधारणाबाट विगत चार दशक यता आयातित अवधारणा हो – यशो कान्ति भट्टचन

आदिवासी समुदायमा  महिला भन्ने अवधारणा  हुँदैन र यो पश्चिमा लैंङ्गिक अवधारणाबाट विगत चार दशक यता आयातित अवधारणा हो – यशो कान्ति भट्टचन
यशोकान्ति भट्टचन बिशेषगरि आदिवासी समुदायको हक अधिकार र संरक्षणको निम्ति राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय रुपमा तीन दशक भन्दा लामो समयदेखि आवाज उठाउदै आएको एक शसक्त अधिकारकर्मी र अभियान्ताको नाम हो । नेपालमा रहेका बिभिन्न आदिवासी समुदाय मध्ये उहाँ थकाली राष्ट्र (नेशन)मा पर्नुहुन्छ । उहाँको ऐतिहासिक थातथलो मैताङ ( "मुस्ताङ") को थासाङ हो । वि.सं.२०३४सालमा थकाली युवा परिवारको संस्थापक सचिव , राष्ट्रिय आदिव...

साताको तीन कविता

साताको तीन कविता
हाल हङकङमा बसेर कलम चलाउदै आएका कवि रोशन याक्सो सचेत तर चुपचाप लेखीरहने कवि हुन् । आफ्ना लेखनमा सिमान्तकृत आवाज दह्रोगरि ल्याउनु अथवा आउनु उनको कविताको प्रमुख विशेषता हो साथै मान्छेका मनोदशा पनि उनको कविताले शसक्तरुपमा बोकेको हुन्छ प्रस्तुत छ साताको तीन कविता बिर्सीएका धुनहरु अरुले झै उनिहरुले पनि गाएका भए माया प्रेमका अनि सस्ता बजारु गीत चल्तिको हिरोइनका लागि आइटम नम्बर उनिहरुलाई भेट्न देख्न सक...

रहिनन् विद्यावारिधी गर्ने पहिलो महिला डा. वानीरा गिरी

रहिनन् विद्यावारिधी गर्ने पहिलो महिला डा. वानीरा गिरी
काठमाडौं । विद्यावारिधी गर्ने पहिलो नेपाली महिला एवम् लेखक डा. वानीरा गिरीको हिजो आइतबार राती १० बजे हृदयघातबाट निधन भएको छ । ७५ वर्षीया गिरीमा २० दिनअघि कोरोनासंक्रमण देखिएकिो थियो । तर निधनचाहिँ हृदयघातका कारण भएको उनको परिवारले जनाएको छ । ३ वर्षदेखि अल्जाइमर्स रोगबाट समेत पीडित गिरीलाई हृदयघात भएपछि नयाँबानेश्वरस्थित निजामती कर्मचारी अस्पतालमा पुर्याइएको थियो । अस्पताल पुर्याएको आधा घण्टामै ...

साताको तीन कविता

साताको तीन कविता
हङकङमा बसेर साहित्य लेखनमा सकृय सर्जक सुनिता गिरी डायस्परीक नेपाली साहित्य लेखनमा प्रसिद्ध नाम हो । साहित्यको सबै बिधामा सक्रिय उहाँको लेखनले प्रेम, बिरह र समानताको निम्ति जिकिर गरिरहेका हुन्छन् प्रस्तुत छ साताको तीन कविता । देशको माटोमा जरुर आउनेछु फर्किएर उजाडिदै गएका गुँरासघारीका रंग बोकेर कलेटी परेका निर्दोष र निमुखा ओठहरुमा गीत बोकेर फाट्दै गएका मनहरु जोड्ने प्रीत बोकेर आउन त जरुर आउनेछु फर...

कथालाई दृश्यमा रुपान्तरण गर्नु आफैमा चुनौतीपूर्ण विषय हो -श्याम शाह

कथालाई दृश्यमा रुपान्तरण गर्नु आफैमा चुनौतीपूर्ण विषय हो -श्याम शाह
श्याम साह नेपाली आख्यानमा सशक्त र हस्तक्षेपकारी उपस्थिति जनाएका लेखक हुन् । सिराहामा जन्मे हुर्केका साहको लेखनमा मधेश र त्यसमा पनि सिमान्त मधेशको परिवेश चित्रित छन्। उनका अब्बा (२०७१) र पथेर (२०७७) गरेर दुई कथा सँग्रह प्रकाशित छन् भने उनका कथाहरूले नेपाली राष्ट्रिय दैनिकहरूमा उल्लेखनीय स्थान पाउँछन् । प्रस्तुत छ उनको कृति र लेखन माथि केन्द्रीत रहेर कवि तथा अभियन्ता प्रणिका कोयुले गरेको कुराकानी । ...

खजुरप्रसाद

खजुरप्रसाद
कथा यो पचास वर्षअघिको कथा हो । पूर्वी पहाडको एउटा विकट गाउँमा हलेँसी छात्रावास थियो । त्यस छात्रावासमा हामी त्यसै वरिपरि पाँच गाउँका भरखरै व्रतवन्ध भएका तन्नम विद्यार्थी मात्र बस्थ्यौँ । लाउरबाट पैसा कमाएर ल्याएका केही मनकारी सेतामगुरालिले तन्नम क्षेत्री बाहुनका सन्तानका लागि नै यो छात्रावास खोलिदिएका थिए । विद्यालय कै छेउको एउटा अलि हुनखानेको गोठमा यो छात्रावास खोलिएको थियो । हाम्रो व्यवस्थापन...

साताको तीन कविता

साताको तीन कविता
नेपाली साहित्यमा युवा पुस्तामाझ बिचार र अभिव्यक्तिको दृष्टिबाट लेखनलाई निक्कै शसक्तरुपमा राख्दै आएका युवा कवि मुक्तान थेबा एक बलशाली कवि हुन् । प्रस्तुत छ साताको तीन कविता । ठमेल लाइभ घन्टा सुई ठिक दशमा अडिएको छ एक गोप्य नियतकासाथ छिर्दैछौँ ठमेल साथमा छन् कवि– पुरुषोत्तम । झकिझकाउ, झिलिमिली, रमझममा छ ठमेल भर्खरै पार्लरबाट निस्किएकी उत्तरआधुनिक सुन्दरी जस्तै छ ठमेल ठमेल सर्वाङ्ग सजिएको छ । मादक...

आमा

आमा
हिरादेबी लामा आमा शब्द नै कति ओजिलो छ। एकछिन सबथोक छोडेर यो शब्दमा घोत्लिनुस त मन यसै यसै भरीएर आउँछ। गह्रौ भएरआउँछ। जरुवामा पानी रसाएझैँ रसाउँछन आँखाहरु। एकैपटक धेरै संवेदनाहरु सल्बलाउँछन छातीभित्र । कतै खुशीको ज्वारभाटा उठेको हो कि जस्तो ! कतै सुदुर सम्झना बल्झिएको होकि जस्तो! कतै नेपथ्यमा बसेर हाम्रो हरेक क्षण नियाली रहने आमाप्रतिको विम्व सल्बलाएको होकि ! त्यो चित्र सजिव भएको होकि भन्ने भान ह...

सभ्यताको द्वन्द : भ्रम र यथार्थ

सभ्यताको द्वन्द : भ्रम र यथार्थ
रमेश के.सी. प्रसिद्ध विश्वविद्यालय हार्वर्डका अन्तराष्ट्रिय मामलाका प्राध्यापक स्यामूयल हन्टिङटनले सन् १९९३ को “फरेन अफेयर्स” पत्रिकामा अनौठो एउटा लेख छपाए । उक्त लेखको शिर्षक थियो “दि क्ल्यास अफ सिभीलाइजेसन्स ?” “सभ्यताको द्वन्द ?” उत्तर शीत युद्धको विश्वलाई केन्द्रित गरेर लेखिएको उक्त लेखले विश्व बौद्धिक जगतमा नयाँ विवाद ल्यायो । एउटा पनि गोली नचली अन्त्य भएको शीतयुद्ध पश्चात विश्व राजनीत...