किरात राई मुन्दुममा सृष्टि चिन्तन — डा. भक्त राई

किरात राई मुन्दुममा सृष्टि चिन्तन — डा. भक्त राई
विषय परिचय किरात राई जातिको सांस्कृतिक आधार मुन्दुम हो । मुन्दुम किरातीको जीवन भोगाइको सार हो भने मुन्दुममा आधारित वा मुन्दुमद्वारा निःसृत परम्परागत जीवनशैली नै किरातीहरुको मौलिक संस्कृति हो । मौखिक एवम श्रुतिपरम्परामा एक मुखबाट अर्को मुख, एक समाजबाट अर्को समाज र एक पुस्ताबाट अर्को पुस्तासम्म हस्तान्तरण हुँदै आएको मुन्दुमभित्र किरातीहरुको इतिहास, भूगोल, कला, साहित्य, दर्शन, चिन्तन तथा सामाजिक मूल्...

चीनलाई किसिन्जरले अमेरिका बिक्री गरिदिएका हुन त ?

चीनलाई किसिन्जरले अमेरिका बिक्री गरिदिएका हुन त ?
रमेश के.सी १. किसीन्जर कुटनीतिको शल्यक्रिया : यो यस्तो महारणनीति र खेलको कथा हो  जसले सम्पूर्ण विश्वलाई परिवर्तन गरिदियो । कुटनीतिको यस असाधारण कदमले ल्याएको तरङ्गले अहिले विश्वमा हलचल मात्र होइन नयाँ ध्रुवीकरण  ल्याइरहेको छ । त्यो खेल थियो  सन १९७१ मा अमेरिकी राष्ट्रपति रिचर्ड निक्सनका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार हेनरी किसिन्जरको गोप्य चीन भ्रमण । यस भ्रमणको उदेश्य ...

किरात राई जातिमा प्रचलित अमूर्त संस्कृति -डा. भक्त राई

किरात राई जातिमा प्रचलित अमूर्त संस्कृति -डा. भक्त राई
पृष्ठभूमि- वस्तुतः संस्कृति भनेको मानिसले जीविकोपार्जन गर्ने क्रममा अवलम्बन गर्ने जीवन शैली हो । सामान्यतः रीतिथिति, परम्परा, भेषभूषा, खानपान, चाडपर्व आस्था, विश्वास, नाचगान आदिलाई मात्र संस्कृतिको रुपमा बुझ्ने गरिन्छ । तर संस्कृति भनेको यति मात्र होइन त्यसैले संस्कृतिलाई संकुचित अर्थमा बुझ्नु राम्रो हुँदैन । कुनै पनि जाति, वर्ग र समुदायले परापूर्व कालदेखि नै अनवरत रुपमा अवलम्बन गर्दै आएको, अङ्गीक...

लिम्बुवान स्वायत्तता र छकलीटार प्लेनमका निर्णयहरु

लिम्बुवान स्वायत्तता र छकलीटार प्लेनमका निर्णयहरु
भुमि अधिकारको लागि लामो समयदेखि संघर्षरत याक्थुङ (लिम्बू) थरगतहरूको २०७८ मंसिर १७ र १८ गते बसेको भेला तथा बैठकले सर्वाधिक महत्वको निर्णयहरु पारित गरेको छ । याक्थुङ (लिम्बू) थरगत सहजीकरण समूहका संयोजक नन्द कन्दङवाद्वारा हस्ताक्षरित प्रेस विज्ञप्ती जारी गर्दै छकलीटार बैठकको निर्णयहरूको साराँश सार्वजनिक गरेका हुन । १ सय पन्ध्र लिम्बू थरगत (याक्थुङ सयङ) का ३ सय बीसभन्दा बढी प्रतिनिधीहरूले भाग ल...

चीनको हस्तक्षेप र हङकङको राजनीतिक भविष्य

चीनको हस्तक्षेप र हङकङको राजनीतिक भविष्य
क्रान्ति सुब्बा निर्वाचन ऐनको पुनर्संरचना  पश्चात हुने पहिलो  'देशभक्त मात्र' चुनिने हङकङको विधान परिषदको चुनावद्वारा गठित नयाँ नेतृत्वले यो सहरलाई पुनः ट्रयाकमा ल्याउने र विघटनकारी प्रतिपक्ष शक्तिबाट मुक्त तुल्याउने कुरा चीनले बताएको छ। तर यस नयाँ  नितिका  आलोचकहरू यो नयाँ नितिले  लोकतन्त्र समर्थक आवाजहरूलाई दबाएर एउटा कठपुतली नितिनिर्माण निकाय बनाउने छ भन्छन। टीक...

मुन्धुम र वैज्ञानिक पुष्टी : एक आलोचनात्मक दृष्टिकोण

मुन्धुम र वैज्ञानिक  पुष्टी : एक आलोचनात्मक दृष्टिकोण
हिजो आज लिम्बूहरू बीच धर्म, संस्कृति, संस्कार र इतिहासबारे बहस, छलफल र वादविवाद भईरहेको छ । नेपाली समाजमा कहावत छ ‘जति मोही मथ्यो त्यति नै बढी र शुद्ध घिउ निस्कन्छ’ । वाद सम्वाद हुनु राम्रो हो । यसले असली कुरा निकाल्न मद्दत गर्दछ । तर यस्तो वाद सम्वाद निर्माणउन्मुख (Constructive) हुनुपर्छ ध्वस्तउन्मुख (Destructive) हुनु हुदैन । यसबारेमा विभिन्न संस्था तथा व्यक्तिहरूको भिन्न भिन्न मतहरू र दृष्टिको...