साताको तीन कविता – कवि दिपा एवाई

दुई दशक भन्दा लामो समयदेखि कविता लेखनमा सकृय कवि दिपा एवाइ नेपाली कविता लेखनको बर्तमान समयमा नारी चेत र स्वरलाई शक्तीशाली रुपमा आफ्नो लेखनीमा ल्याउन सक्ने कम नेपाली लेखकहरुमध्ये एक हुन । उहाँको लेखनीमा नेपाली महिलाले भोग्नु परेको अन्याय र अत्यचारको बिरोधमा प्रतिकार गरिहेको हुन्छ । कवितामा महिलाको मनोदशालाई सजीव र जीवन्त रुपमा राख्न सक्नु उहाँको कविताको बिशेषण हो । प्रस्तुत छ साताको तीन कविता ।

बिक्रीमा

आउनुहोस !
यो विज्ञापन मेरै हो
यो छोरी बिक्रीमा छ
अर्थात,
म बिक्रीमा छु ।

जसरी एउटा बुबाले आमा सँगसँगै
छोरी किनेर आफ्नी छोरी त्यागी दिन्छ
काशः मलाई पनि
कसैको बुबाले किनी दिएर
उसैकी छोरी त्यागी दिए कति राम्रो हुने थियो ।

मलाई त्यो आनन्द अनुभव गर्नु छ
एउटी छोरी जो पैसाले किने पछि
आफ्नै छोरीलाई फालिन्छ
त्यो छोरी किन्ने हैसियतको
बुबाको काँधमा चढेर
त्याज्य त्यस छोरीको छटपटी र पीड़ा हेर्नु छ ।

आउनुहोस् !
मलाई किन्नुहोस्
म सस्तोमा बिक्री हुन्छु ।

मलाई यस बेला सकस भा’छ
मानौं, मेरो कुनै अस्तित्व नभएर
जसरी यी नागरिकता र स्कुल, कलेजका सटीफिकेटहरु भरी
मेरो बुबाको नाम बोकेर हिडन

अस्तित्वमै नभएको
आमाको अर्थ, महत्व र नाममा के र ?

यहाँ मसँग मेरो आमा होईन
म मात्र बिक्रीमा छु ।

मलाई तुरन्त बुबा फेर्नु छ ।

नाङ्गी द्रौपदी

म नाङ्गी द्रौपदी
विराट त्यस महलको
भव्य कुर्सीमा विराजमान
महाराज धृतराष्ट्रलाई
यो द्रोपदीको प्रणाम ।

जङ्गल र तालहरुमा
गोपिनी नङग्याउने
कृष्णले भारी सभामा मेरो
वस्त्र हरण हुन दिएन
आज आफै अस्तित्वका लागि
अधिकारका लागि
न्यायका लागि
कृष्णवादको विरुद्धमा
दुशासनवादको विरुद्धमा
मनुवादको विरुद्धमा
सुलीमा चढेर
नाङ्गिन चाहन्छु
र भारी सभालाई चुनौती दिदै
नाङ्गिदै सडकमा
प्रदर्शित हुन चाहन्छु

दुशासनले मलाई नङग्याएन
यो सय गजको धोती र पेटीकोटले
मलाई पुराणदेखि
आज सम्म बटारिरहेको छ
स्वतन्त्रता
अस्तित्व
अधिकार
समानता
मेरा सबै सबै
जीवनका मूल्यवान समय
त्यसैले स्वयं
यस महामानवहरुको सभामा
उपस्थित भएर
विद्रोह गर्न चाहन्छु

राजनीतिज्ञ
समाजसेवी
साहित्यकार
दार्शनिक
पत्रकार
आम जनता
सबै सबैका बीचमा
म द्रौपदी तुरन्तै
मेरो स्वाच्छन्दताका
सीमारेखासम्म नाङ्गिन चाहन्छु

मेरो वस्त्रहरणको समयमा
युधिष्ठिरका सत्यवादी र धर्मात्मा आत्माहरु
विदुरको मौन नीति
धृतराष्ट्रको पुत्रमोह
भीष्मको प्रतिज्ञा
द्रोणको गुरुचरित्र
गान्धारीको पतिप्रतिज्ञा
दुर्योधनको अभिमान
र शकुनि मामाको षडयन्त्र
रसास्वादनको अट्टहास
सबै सबैलाई
हृदयदेखि धन्यवाद छ

मेरो अस्तित्वको कवज
मेरा पाण्डव पतिहरु
मलाई नै दाउमा राखेर
आफ्नो पुरुषार्थ
सिद्ध गरिरहेको बेला
स्वयं म महाभारतको
यस सभामा खडा भई
नाङ्गिएर ढुक्क हुन
र बनाउन चाहन्छु
कौरवहरुको प्यासी
लोभ र स्वाभिमानको अगाडि
कहिले नखोलिएको
मेरो नग्नताको पर्दा खोल्न चाहन्छु

अपुरो वस्त्रहरणले
म निस्सासिएको थिए
र वस्त्रले बेरेर मलाई
बलात्कार गरिरहेको थियो
मेरो ऐकान्तिक गोप्यता भग्न गरिएको थियो
जताततैबाट लैङ्गिक आक्रमण गरिएको थियो
म वस्त्रभित्र कुँजिएकी
हीनताले जलेर राख भएकी
सतीका आगामा दनदनी बलिरहेकी छु- यस बेला

ओ गान्धारीहरु
आँखा खोलेर हेर
म कसरी जलिरहेकी छु!
आँखामा कहिलेसम्म
धृतराष्ट्र बोकेर हिँडछौ
कहिलेसम्म विवेकमा
ठेडी कोचेर बस्छौ
मेरो विप्लव सुन्यौ होला!

यहाँ उपस्थित सबै सबैलाई
म नाङ्गिएर प्रणाम गर्छु
म नाङ्गी दौपदी ।